Lewica Narodowa: Przewodnik po Berlinie (cz. 4/8): upamiętnienia Lenina

Część czwarta przewodnika po mieście Berlin w Niemczech została w całości poświęcona miejscom pamięci Włodzimierza Iljicza Lenina – wodza rewolucji, którego upamiętnienia i pomnik oczywiście zostały postawione w Berlinie. Pomniki i upamiętnienia Włodzimierza Iljicza Lenina wciąż można znaleźć w Berlinie. Niestety oberwało się jednemu pomnikowi Lenina, ale pozostały inne upamiętnienia a nawet przybył nowy pomnik Włodzimierza Lenina.

Części przewodnika:
Przewodnik po Berlinie (cz. 1/8): polskie upamiętnienia
Przewodnik po Berlinie (cz. 2/8): miejsca Wojska Polskiego
Przewodnik po Berlinie (cz. 3/8): upamiętnienia Luksemburg
Przewodnik po Berlinie (cz. 4/8): upamiętnienia Lenina
Przewodnik po Berlinie (cz. 5/8): upamiętnienia NRD i FCA
Przewodnik po Berlinie (cz. 6/8): polskie groby
Przewodnik po Berlinie (cz. 7/8): inne polskie miejsca
Przewodnik po Berlinie (cz. 8/8): wiadomości użyteczne i dojazd

W Niemczech nie przeprowadzono szerokiej akcji dekomunizacyjnej, pojęcie „dekomunizacji” w zasadzie nie występuje. Ograniczono się tylko do kilku nazw i pomników, tych najbardziej rzucających się w oczy, jak właśnie Pomnik Włodzimierza Lenina w Berlinie. Działania te były niekonsekwentne, bo np. w Zwierzynie (Schwerin) pomnik Włodzimierza Iljicza Lenina w śródmieściu stoi sobie spokojnie.
Wszystkie rzeczy jakie zachowały się z Włodzimierzem Leninem w Niemczech są ładnie opisane w językach niemieckim i angielskim na stronie projektu „Lenin is still around” (tłum. Lenin jest wciąż wokół): http://leninisstillaround.com/. W 2020 roku został wydany nawet album „Lenin żyje – jego pomniki w Niemczech”.

Dawny Pomnik Włodzimierza Lenina
(Lenindenkmal)

Pomnik był główną częścią większego założenia architektonicznego, jakim był cały plac i otaczające go budynki. Niestety, w 1950 roku zmieniono tradycyjną nazwę Plac Gorzowski na Plac Włodzimierza Lenina. W 1970 roku, z okazji 100 urodzin Włodzimierza Lenina, zakończono urządzanie całego placu w myśl socrealizmu. Plac miał wykazywać, że budynki prefabrykowane z wielkiej płyty nadają się do wyrażania indywidualnych treści. Przy placu oddano do użytku 1250 mieszkań. Za pomnikiem postawiono blok mieszkalny w kształcie sztandaru, jeden z wyższych bloków mieszkalnych w Berlinie. Ma 25, 21 i 17 pięter, a na dole znajdują się sklepy pierwszej potrzeby. Kolejne dwa bloki są 10-piętrowe, tworzą widziane od góry trochę fikuśne bukwy „SU”, czyli w skrócie po niemiecku Sowjetunion – Związek Radziecki. Od czwartej strony widnokrąg zamyka czwarty blok wraz z przyległym do niego domem towarowym. Ów dom towarowy był chwili otwarcia najnowocześniejszym w Niemczech Wschodnich. Głównym punktem placu był Pomnik Włodzimierza Lenina. Pomnik odsłonięto wraz z otwarciem całego osiedla, 19 kwietnia 1970 z okazji 100 urodzin Włodzimierza Lenina. W 1991 roku zarząd dzielnicy zarządził rozbiórkę pomnika, mimo że od 1979 roku znajdował się na liście zabytków. Spotkało się to ze sporym sprzeciwem działaczy politycznych, mieszkańców samego placu, architektów czy rodziny twórcy. Podnoszono nie tylko fakty związane z samym Włodzimierzem Leninem, ale wskazywano także że pomnik jest nierozłączną częścią architektoniczną całego urządzenia i otoczenia placu. Były poważne wątpliwości czy rozbiórka będzie zgodna z prawem. Mimo to rozbiórka rozpoczęła się 8 listopada 1991. 13 listopada 1991 podniesiono głowę, do czego odniesienie znajduje się w filmie pt. „Żegnaj, Lenin!” (Good bye, Lenin!). Rozbiórka zakończyła się dopiero w lutym 1992. Pomnik Lenina został rozwalony na 129 części, które zakopano pod Berlinem. Głowę w 2015 roku wydobyto i od 2016 jest na stałej wystawie muzealnej w Cytadeli Szpandawskiej (Zitadelle Spandau) w Berlinie. Nazwę placu zmieniono 13 brzeźnia 1992. Nowa nazwa placu to Plac Narodów Zjednoczonych. W miejscu po pomniku w 1994 roku urządzono wodotryski z pięcioma największymi kamieniami oznaczającymi pięć kontynentów, co ma być nawiązaniem do Narodów Zjednoczonych. Bloków mieszkalnych nie ruszono, w dalszym ciągu od góry widać skrót „SU”. Czyli Narody Zjednoczone są w środku Związku Radzieckiego… Jakaś całkowita głupota, rację mieli ci, którzy twierdzili że pomnik stanowi nierozłączną część całego założenia placu.

Miejsce: Plac Gorzowski (Landsberger Platz, obecnie Platz der Vereinten Nationen)
Uroczystości państwowe dawniej: Rocznica Śmierci Włodzimierza Iljicza Lenina 21 stycznia, Urodziny Włodzimierza Iljicza Lenina 22 kwietnia, Dzień Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej 7 listopada

Pomnik Włodzimierza Lenina

Jeden pomnik rozebrano, drugi postawiono. Jedno z prywatnych przedsiębiorstw zajmujących się przeprowadzkami postawiło w 2001 roku na swoim terenie pomnik Włodzimierza Lenina. Nie są znane do końca okoliczności w jakich firma nabyła ten pomnik. Są wersje że firma miała zlecenie jego przewozu do likwidacji, że był to zastaw pożyczki albo obie wersje łącznie. Prawdopodobnie właściciel tej firmy ma lewicowe przekonania, na swoim biurku ma popiersie Karola Henryka Marksa. Chcąc uratować pomnik przed likwidacją postanowił go przejąć i wystawić na terenie swojej firmy. Jest to jedyny pomnik Włodzimierza Lenina w Berlinie Zachodnim, a do 2020 jedyny w całych byłych Niemczech Zachodnich. Mimo że pomnik stoi na terenie prywatnym, jest do niego swobodny i łatwy dostęp zaraz za bramą a pracownicy są wręcz przyzwyczajeni do wycieczkowiczów oglądających pomnik. Nic dziwnego, pomnik bywa umieszczany w zwykłych przewodnikach dla wycieczek. We wrześniu 2016 pomnik został przeniesiony do nowej siedziby firmy – w dalszym ciągu jest to Berlin Zachodni, nie zmieniły się zasady jego wystawienia, ale nowe miejsce znajduje się w części przemysłowej, z dala od ruchu wycieczkowego i jest gorszy dojazd.

Miejsce: Ulica Alfreda Nobla 66 (Nobelstraße 66)

Tablica upamiętniająca Włodzimierza Iljicza Lenina

„W tym budynku W.I. Lenin w sierpniu 1895 uczestniczył w zebraniu robotniczym”. Lenin od końca lipca do połowy września 1895 mieszkał w Berlinie. Podobne, kilkutygodniowe pobyty w 1895 roku odnotował w Genewie i Paryżu. Nawiązywał w ten sposób łączność z innymi działaczami i robotnikami. Tablica upamiętnia spotkanie jakie się odbyło 3 sierpnia 1895. Odsłonięto ją 21 kwietnia 1964 roku z okazji 94 urodzin Włodzimierza Iljicza Lenina.

Miejsce: Aleja Frankfurcka 102 (Frankfurter Allee 102)
Uroczystości państwowe dawniej: Urodziny Włodzimierza Iljicza Lenina 22 kwietnia

Pomnik Włodzimierza Lenina w Poczdamie

Pomnik jest pozostałością po Armii Radzieckiej przebywającej w Poczdamie do 1994 roku. W latach 2001-2004 w Parku Leśnym istniała wystawa pamiątek wojskowych. Z niewiadomych przyczyn, pomimo zakończenia wystawy, pomnik Włodzimierza Lenina pozostał już na zawsze w parku. W 2007 roku zawadzał przy pracach budowlanych, dlatego przeniesiono go ze skraju parku do bardziej dostępnego miejsca, koło jednego głównych wejść do parku.

Miejsce: Park Leśny, Poczdam (Waldpark, Potsdam)

Pomnik dla Lenina w Strusiogórze
(Denkmal für Lenin in Strausberg)

Główna płaskorzeźba pomnika przedstawia posiedzenie Komitetu Centralnego bolszewików, które odbyło się 23 października 1917 w Piotrogrodzie, w składzie 12 członków. Po lewej stronie Włodzimierza Iljicza Lenina możemy dostrzec Lwa Dawidowicza Trockiego. Podczas posiedzenia Lenin przedłożył uchwałę o powstaniu zbrojnym (10 głosów za, 2 przeciw). Pomnik odsłonięto 22 kwietnia 1970 w 100 urodziny Włodzimierza Iljicza Lenina. W sąsiedztwie pomnika stoją herby i nazwy miast stowarzyszonych z Strusiogórą, wśród których jest polskie Dębno Lubuskie.

08 września 2019

Przewodnik po Berlinie (cz. 4/8): upamiętnienia Lenina