12 września 2019

Przewodnik po Berlinie (cz. 8/8): wiadomości użyteczne i dojazd

W ostatniej części przewodnika przedstawiono kilka wiadomości użytecznych. Opisano jak dojechać pociągami i na jakich wspólnych przejazdówkach, a także możliwy dojazd wielowozami PKS. Ponadto przedstawiono kilka innych wiadomości użytecznych.





Części przewodnika:
Przewodnik po Berlinie (cz. 1/8): polskie upamiętnienia
Przewodnik po Berlinie (cz. 2/8): miejsca Wojska Polskiego
Przewodnik po Berlinie (cz. 3/8): upamiętnienia Luksemburg
Przewodnik po Berlinie (cz. 4/8): upamiętnienia Lenina
Przewodnik po Berlinie (cz. 5/8): upamiętnienia NRD i FCA
Przewodnik po Berlinie (cz. 6/8): polskie groby
Przewodnik po Berlinie (cz. 7/8): inne polskie miejsca
Przewodnik po Berlinie (cz. 8/8): wiadomości użyteczne i dojazd


Dane według stanu na 2 listopada 2021.


Zasady wjazdu i pobytu

Z powodu epidemii koronawirusa wjazd do Niemiec i powrót są utrudnione i ograniczone. Niektóre usługi w Berlinie są niedostępne lub ograniczone. Najlepiej jest jechać, kiedy jesteśmy już po zaszczepieniu i uzyskaniu zakładanej odporności – upłynęło co najmniej 14, 15 albo 28 pełnych dni dni od dnia szczepienia, w zależności od użytej szczepionki.
Możemy wjechać do Niemiec na czas do 24 godzin, z dowolnym przeznaczeniem. Należy to udowodnić np. poprzez przejazdówki kolejowe i wiadomości od operatora sieci komórkowej przy przekraczaniu granicy – przynajmniej w teorii bo w praktyce kontrole są rzadkie.
Oprócz typowych ograniczeń (odstępy, dezynfekcja rąk), we wszystkich miejscach ogólnodostępnych w Berlinie obowiązuje noszenie masek FFP2 albo KN95. Dostęp do wybranych usług, np. domów towarowych, może wymagać okazania potwierdzenia zaszczepienia.
W Niemczech uznawane są zaświadczenia unijne o szczepieniu, dostępne w Internetowym Koncie Pacjenta, lub Międzynarodowa Książeczka Szczepień. Mogą nie być uznawane szczepienia szczepionkami innymi niż dopuszczone w Unii Europejskiej.
Jeśli jesteśmy zaszczepieni, to po powrocie do Polski jesteśmy zwolnieni z obowiązku kwarantanny.
Niespełnienie któregoś w powyższych warunków, oprócz niebezpieczeństwa zdrowotnego, może oznaczać konieczność uprzedniego zgłoszenia przyjazdu do Niemiec, wykonania odpłatnej próby na obecność koronawirusa we własnym zakresie lub skierowania na kwarantannę (w Niemczech lub w Polsce po powrocie).


Nocleg

Miejsca noclegowe posiada Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie (Zentrum für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften).
Centrum dysponuje dwoma pokojami gościnnymi. Jeśli ktoś iska noclegu w Berlinie, to jest to dobre rozwiązanie (szczegóły tutaj). Jest zniżka dla studentów.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa do odwołania nie jest prowadzony wynajem.
Miejsce: Obwodnica Włodzimierza Majakowskiego 47 (Majakowskiring 47)

Dla chcących więcej luksusów:
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa hotele mogą być niedostępne dla podróży prywatnych lub są całkowicie zamknięte.

Osoby posiadające legitymację Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych mogą skorzystać z noclegów Niemieckiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych (Deutsches Jugendherbergswerk): Niestety nie ma możliwości skorzystania z niemieckich schronisk młodzieżowych bez legitymacji PTSM lub innych narodowych stowarzyszeń schronisk młodzieżowych.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa schroniska młodzieżowe mogą być nieczynne.


Dojazd pociągiem – połączenia

Pociąg to najlepsza możliwość dojazdu do Berlina. Wystarczy tylko przedrzeć się przez Polskę i dojechać do którejś stanicy granicznej, skąd już Niemieckie Koleje Ludowe (ob. Koleje Niemieckie) dość łatwo dowiozą nas do Berlina.


Na zdjęciu: Pociąg osobowy z Berlina Krzyża Wschodniego do Kostrzyna nad Odrą na stanicy początkowej.

Najłatwiej jest z Kostrzyna nad Odrą, skąd od godz. 4 do 22 co godzinę do Berlina jeżdżą pociągi osobowe i przyspieszone linii RB26. Od 13 grudnia 2020 do końca 2022 roku trwa stawianie nowego mostu, więc pociągi odjeżdżają po niemieckiej stronie z dworca Kostrzyn nad Odrą Chyże (Küstrin-Kietz). Można tam dojechać z dworca Kostrzyn nad Odrą po polskiej stronie, jadąc wielowozem zastępczym. Na ten czas zawieszono wydłużone połączenia z i do Gorzowa Wielkopolskiego.
Bezpośrednie pociągi osobowe z Polski do Berlina jeżdżą też ze Szczecina Głównego, tu są 4 pary połączeń bezpośrednich i wiele z przesiadką.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa połączenia międzynarodowe mogą być czasowo zawieszane.
Połączenia na pociągi osobowe do Berlina, nawet jeśli rozpoczynają bieg w Polsce, pewniej sprawdzać na stronie Kolei Niemieckich, która jest dostępna w języku polskim (kliknij tutaj).


Na zdjęciu: Polski pociąg ekspresowy z Warszawy Wschodniej do Berlina Dworca Głównego podczas postoju na stanicy Berlin Dworzec Wschodni. Obecnie celowa malatura wozów dla tych pociągów nie występuje, wozy są w zwykłych barwach przewoźnika PKP Międzymiastowe (PKP Intercity).
Źródło: Jivee Blau, Wikimedia Commons

Do Berlina można także dojechać bezpośrednimi pociągami i wozami bezpośrednimi ekspresowymi lub pospiesznymi, które jeżdżą z m.in. z Warszawy, Gdyni, Krakowa, Chałupek (Wiednia), Terespola (Moskwy).
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa od brzeźnia 2020 nie jeżdżą pociągi z Moskwy.
Główny dworzec to Berlin Dworzec Główny (Hauptbahnhof). Główny dworzec dla byłego Berlina Wschodniego to Berlin Dworzec Wschodni (Ostbahnhof), a główny dworzec dla byłego Berlina Zachodniego to Berlin Zoo (Zoologischer Garten).


Dojazd pociągiem – przejazdówki


Na zdjęciu: Przejazdówka ze Szczecina do Berlina, według taryfy Związku Komunikacyjnego Berlin-Brandenburgia, wydana w kasie Polskich Kolei Państwowych w Szczecinie Głównym.
Źródło: Barciur, Galeria fotograficznu serwisu ForumKolejowe.pl

Przejazdówki w taryfie Związku Komunikacyjnego Berlin-Brandenbugia
Taryfa Związku Komunikacyjnego Berlin-Brandenburgia (VBB) w części E obejmuje połączenia stykowe z Polską. Z taryfy VBB można skorzystać przy połączeniach pociągami osobowymi z Kunowic, Rzepina, Szczecina, Zielonej Góry, Gorzowa Wielkopolskiego, Kostrzyna nad Odrą i Słubic Polskich do wybranych stanic w Niemczech, w tym do Berlina. Dostępne są przejazdówki (z wyjątkiem Gorzowa Wielkopolskiego): jednorazowe (tam), jednodniowe (tam i z powrotem), 7-dniowe, miesięczne. W przypadku Gorzowa Wielkopolskiego są dostępne przejazdówki: jednorazowe (tam) i jednodniowe (tam i z powrotem).
Przejazdówki dostępne są w cenie zwykłej i w cenie ulgowej. Do ulgowych przejazdówek jednorazowych i jednodniowych uprawnieni są: dzieci w wieku od 6 do 15 lat, psy, posiadacze Karty Kolejowej Kolei Niemieckich i posiadacze Regiokarty Polskich Kolei Państwowych. Do ulgowych przejazdówek 7-dniowych i miesięcznych uprawnione są osoby, które ukończyły 15 rok życia i jednocześnie uczą się w szkole gimnazjalnej (teoretycznie), ponadpodstawowej lub wyższej.
Dzieci do 6 lat, towarzyszące osobie z przejazdówką VBB, jeżdżą bezpłatnie.
W przypadku Gorzowa Wielkopolskiego dostępne są dodatkowo przejazdówki jednorazowe grupowe i jednodniowe grupowe, uprawniające do przejazdu maksymalnie 5 osób.
W przypadku Słubic Polskich, Kunowic, Rzepina i Zielonej Góry dostępne są dodatkowo przejazdówki jednorazowe grupowe (do 5 osób) i na przewóz roweru.
Przejazdówki nie mają określonej dokładnej stanicy, jest napisane np. „Szczecin” a nie „Szczecin Główny”. Dzięki czemu przejazdówki obowiązują w pociągach osobowych do innej stanicy w danej miejscowości.
Przejazdówki jednorazowe VBB umożliwiają dokończenie podróży środkami komunikacji miejskiej w wybranej strefie taryfowej, najbliższym możliwym środkiem przewozowym VBB. Zabroniona jest jazda drogą okrężną lub z powrotem. Możemy kupić np. przejazdówkę jednorazową Kostrzyn nad Odrą – Berlin AB, ale nie będziemy mogli na jej podstawie jeździć po Berlinie jak chcemy, a jedynie tylko do określonego celu.
Przejazdówki jednodniowe VBB umożliwiają podróż tam i z powrotem, a także dowolną liczbę przejazdów wewnątrz stref taryfowych miejscowości początkowej i końcowej środkami przewozowymi VBB. Możemy więc kupić przejazdówkę jednodniową Kostrzyn nad Odrą – Berlin AB (tam i z powrotem) i na jej podstawie jeździć dowolnie po Berlinie.
Berlin podzielony jest na 3 strefy biletowe: Berlin A, Berlin B i Berlin C. Strefa A obejmuje kolej obwodową (pierścień) oraz linie wewnątrz kolei obwodowej. Strefa B obejmuje linie na zewnątrz kolei obwodowej do granic Berlina. Strefa C obejmuje wybrany obszar poza granicami Berlina, w tym wielką obwodnicę kolejową. Zazwyczaj strefy występują podwójnie, np. kupując przejazdówkę z Kostrzyna nad Odrą do Berlina dostaniemy przejazdówkę do „Berlin AB”.
Przejazdówki w taryfie VBB są też uznawane w komunikacji miejskiej trzech miast w Polsce:
  • Szczecin: przejazdówki jednorazowe i jednodniowe w przebiegach Berlin (lub stanice pośrednie) – Szczecin, Szczecin – Berlin (lub stanice pośrednie), Świecie Odrzańskie (Schwedt (Oder)) – Szczecin, Szczecin – Świecie Odrzańskie (Schwedt (Oder)), Dobrzyniec (Angermünde) – Szczecin, Szczecin – Dobrzyniec (Angermünde): do godziny 3 dnia następnego;
  • Gorzów Wielkopolski:
    • przejazdówki jednorazowe w przebiegu Berlin – Gorzów Wielkopolski: do 2 godzin od przyjazdu;
    • przejazdówki jednodniowe w przebiegach Berlin – Gorzów Wielkopolski – Berlin albo Berlin – Gorzów Wielkopolski: do godziny 24;
  • Zielona Góra: wszystkie przejadówki w przebiegu do i z Zielonej Góry: do 3 dni od skasowania przejazdówki.
Przejazdówki w taryfie stykowej VBB można nabyć w kasach Polskich Kolei Państwowych (ob. „Polregio”) na terenie całej Polski. Przewalutowanie na złotówki odbywa się według kolejowego kursu euro.
Więcej wiadomości na stronie Polskich Kolei Państwowych: kliknij tutaj.

Jednodniowy bilet regionalny na Brandenburgię i Berlin
Przy przejazdach grupowych, już przy dwóch osobach, może być korzystne cenowo zastosowanie biletów regionalnych Kolei Niemieckich, czyli w przypadku Berlina i dojazdu z Polski będzie to: jednodniowy bilet regionalny na Brandenburgię i Berlin (Brandenburg-Berlin-Ticket).
Ta przejazdówka jest dla maksymalnie 5 osób imiennie oznaczonych i dodatkowo maksymalnie 3 dzieci od 6 do 14 roku życia. Czwarte i kolejne dziecko od 6 do 14 roku życia jest liczone jako normalna osoba. Pies jest liczony jako 1 osoba. Dzieci do 5 lat włącznie podróżują bezpłatnie. Uprawnia do dowolnego przemieszczania się po całym Berlinie i Brandenburgii. Jest ważna jeden dzień, od poniedziałku do piątku od godziny 9 do 3 dnia następnego oraz od godziny 0 pociągach 5807 ze Szczecina Głównego i 5800 „Zalew Szczeciński” z Berlina Zdrojów (Berlin Gesundbrunnen). W szóstki, niedziele, święta, 24 grudnia i 31 grudnia przejazdówka obowiązuje od godziny 0 do 3 dnia następnego.
W Polsce jest uznawana do Szczecina Gumieniec (przez Tętową (Tantow)), Szczecina Głównego (przez Tętową (Tantow)), Słubic Polskich, Zasiek i Kostrzyna nad Odrą.
Jednodniowy bilet regionalny na Brandenburgię i Berlin jest też uznawany w komunikacji miejskiej Szczecina, w dniu jego ważności i uprawnia do przejazdu do 5 osób.
Jednodniowy bilet regionalny na Brandenburgię i Berlin można nabyć w kasach Polskich Kolei Państwowych obsługujących połączenia przygraniczne, wyłącznie na stanicach: Szczecin Główny, Kostrzyn nad Odrą, Gorzów Wielkopolski, Rzepin (teoretycznie, bo kasa regionalna jest nieczynna), Poznań Główny, Żary koło Żagania, Zielona Góra Główna, Witnica Gorzowska, Nowa Sól, Bytom Odrzański. Przewalutowanie na złotówki odbywa się według kolejowego kursu euro. Przejazdówkę można też kupić w sklepie sieciowym Kolei Niemieckich (do samodzielnego wydruku, w kształcie elektronicznym albo… z wysyłką).
Więcej wiadomości na stronie Kolei Niemieckich w języku polskim: kliknij tutaj.
Więcej wiadomości na stronie Polskich Kolei Państwowych: kliknij tutaj.

Regio Specjal Niemcy
W określonych przebiegach można skorzystać z oferty Regio Specjal Niemcy. Przejazdówki w tej ofercie wydaje się wyłącznie tam i z powrotem, są ważne 4 dni. Dotyczą pociągów polskich osobowych (regio), polskich przyspieszonych (interregio), niemieckich osobowych (RegionalBahn), niemieckich przyspieszonych (RegionalExpress), niemieckich pospiesznych (InterRegioExpress) i niemieckich miejskich (S-Bahn). Nie dopuszcza się przerw w podróży.
Dzieci od 6 do 15 lat i psy są uprawnione do przejazdówki ulgowej 50%, a dzieci do lat 6 podróżują bezpłatnie.
W przypadku Berlina oferta dotyczy następujących przebiegów, od granicy przez przez Słubice nad Odrą (Frankfurt (Oder)) i Przybór (Fürstenwalde (Spree)):
  • Czerwieńsk Odrzański – Berlin przez Rzepin,
  • Gorzów Wielkopolski – Berlin przez Kostrzyn nad Odrą, Rzepin,
  • Kostrzyn nad Odrą – Berlin przez Rzepin,
  • Kunowice – Berlin,
  • Nowa Sól – Berlin przez Zieloną Górę Główną, Czerwieńsk Odrzański, Rzepin,
  • Nowogród Bobrzański – Berlin przez Zieloną Górę, Rzepin,
  • Nowy Tomyśl – Berlin przez Zbąszynek,
  • Rzepin – Berlin,
  • Słubice Polskie – Berlin,
  • Świebodzin – Berlin przez Rzepin,
  • Toporów – Berlin,
  • Torzym – Berlin przez Rzepin,
  • Zbąszyń – Berlin przez Zbąszynek,
  • Zbąszynek – Berlin przez Rzepin,
  • Zielona Góra – Berlin przez Czerwieńsk Odrzański, Rzepin.
Stanicami końcowymi mogą być: Berlin, Berlin Jezioro Więzno (Berlin Wannsee) albo Berlin Szpandawa (Berlin-Spandau). Z oferty wycofano stanicę Berlin Gniazdo Karola (Berlin-Karlshorst).
Przejazdówki Regio Specjal Niemcy wydaje się w kasach Polskich Kolei Państwowych obsługujących połączenia przygraniczne, wyłącznie na stanicach Gorzów Wielkopolski, Kostrzyn nad Odrą, Rzepin (teoretycznie, bo kasa nieczynna), Zielona Góra Główna, Żary koło Żagania, a także we wszystkich kasach Polskich Kolei Państwowych obsługujących połączenia międzynarodowe.
Więcej wiadomości na stronie Polskich Kolei Państwowych: kliknij tutaj.

Pozostałe możliwości
Pozostałe możliwości to oferty obowiązujące wyłącznie przy granicy, zwykłe przejazdówki międzynarodowe, Interrail (Global Pass, Poland Pass), Eurail (Global Pass, Poland Pass).
Więcej wiadomości na stronie Polskich Kolei Państwowych: kliknij tutaj (pociągi osobowe), kliknij tutaj (pociągi pospieszne i ekspresowe).


Dojazd wielowozem


Na zdjęciu: Wielowóz Przedsiębiorstwa PKS Szczecin w Berlinie.
Źródło: Przedsiębiorstwo PKS w Szczecinie, Fejsbuk

Obecnie z porządnych przewoźników, czyli mających jakąś porządną markę i nie będących typowo komercyjnymi przewoźnikami, jeździ niewiele. Dawniej można było dojechać m.in. PKS Gorzów Wielkopolski, PKS Wrocław, Eurolines Polska, a nawet wielowozami Kolei Niemieckich, ale to już nieaktualne.
Z przewoźników dawnej Państwowej Komunikacji Samochodowej do Berlina jeździ Przedsiębiorstwo PKS w Szczecinie – linia Berlin. Ze Szczecina przez Warzymice do Berlina jeździ codziennie, z kilkoma wyjątkami typu Wiosenne Święta. Od 31 października 2020 jest to 10 par połączeń, od 2:00 do 18:00, co ok. 2 godziny. Są to połączenia do Berlina Lotniska Brandenburgia, stamtąd do śródmieścia możemy łatwo dojechać np. pociągiem szybkiej kolei miejskiej. Z powrotem do Szczecina wielowozy odjeżdżają z Berlina od 9:35 do 23:45 co ok. 1-2 godziny. Do 30 października 2020 było to 8 połączeń do Berlina Lotniska Tygiel (Tegel) przez Berlin Lotnisko Pięknepole (Schönefeld). Więcej wiadomości: kliknij tutaj.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa linia Berlin Przedsiębiorstwa PKS Szczecin jest ograniczona.

Z porządnych przewoźników jeździ Prywatne Biuro Podróży „Sindbad” S.A. w Opolu (przedstawiciel Eurolines w Polsce). Przedsiębiorstwo uruchamia codziennie po jednym połączeniu na linii 01HHEX z Opola i linii 12EX z Warszawy.


Na zdjęciu: Wielowóz Przedsiębiorstwa PKS Gdańsk w Berlinie. O tym, że to wciąż PKS, świadczy tablica rejestracyjna.
Źródło: FlixBus Polska – blog nieoficjalny

Jako podwykonawca „FlixBusa”, z przedsiębiorstw byłej Państwowej Komunikacji Samochodowej, do Berlina jeździ Przedsiębiorstwo PKS w Gdańsku. PKS Gdańsk obsługuje linię N1381 z Gdyni.
Jako podwykonawca „FlixBusa”, z porządnych przewoźników, do Berlina jeździ „Inter” Sp. z o.o. w Strzelcach Opolskich (współpracuje z Przedsiębiorstwem PKS w Warszawie w ramach Dworzec Online). „Inter” obsługuje linie: N150 z Medyki do Olborg (Aalborg) w Danii, 1322 z Warszawy do Hamburga, N1322 z Warszawy do Sztokelsdorfu (Stockelsdorf), 1360 z Rzeszowa, oraz 353 z Orhus (Aarhus) w Danii.
Jako podwykonawca „FlixBusa”, z porządnych przewoźników, do Berlina jeździ Biuro Usług Turystycznych „Żak Tourist” Sp. z o.o. w Augustowie pod nazwą „Żak Express” (współpracuje z Przedsiębiorstwem PKS w Warszawie w ramach Polonus Partner, Dworzec Online i dawniej PolskiBus.com). „Żak Express” obsługuje linię N1323 z Suwałk (Wilna).
Jeśli ww. linie nie pasują, to można jeszcze wybrać wybrać inne „FlixBus” Polska, jako że w Polsce jest on częściowym, niechlubnym spadkobiercą Eurolines Polska.
Mimo, że są to połączenia obsługiwane przez porządnych polskich przewoźników i PKS, jest to wyłącznie podwykonawstwo dla „FlixBus” Polska. Wymieniono je tylko z kronikarskiego obowiązku, jednak przestrzegam przed firmą FlixBus. To typowo komercyjny, zagraniczny koncern, który potrafi odwołać połączenie i pozostawić podróżnego samego sobie, a następnie wciskać zwrot nie w gotówce i zwlekać wieloma miesiącami ze zwrotem pieniędzy. We wszystkich portalach przeważają złe oceny tego przewoźnika-nadwykonawcy. Na wszystkich ww. liniach jest możliwość wyboru pociągu, na wszystkich pozostałych podobnie, więc „FlixBus” to tylko ostateczność.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa linie „FlixBus” Polska mogą być zawieszane.

Dworzec autobusowy Berlin PKS posiada stronę sieciową w języku polskim: kliknij tutaj.


Dojazd kolarzówką lub dojście pieszo


Na zdjęciu: Drogowskaz Euroszlaku Rowerowego R1 w Grudziądzu.
Źródło: Dosp84, Wikimedia Commons
Z Polski do Berlina prowadzi międzynarodowa trasa rowerowa Euroszlak Rowerowy R1 (kliknij tutaj) i europejski długodystansowy szlak pieszy E11. Ponadto, do Berlina prowadzą polskie drogi państwowe 22 i 29. Natomiast drogami państwowymi 6 i 92 dotrzemy pieszo lub kolarzówką niebezpośrednio, z racji częściowego przebiegu jako dalnica lub droga samochodowa.


Dojazd samochodem


Niby można, ale z najbardziej szkodliwego i niebezpiecznego środka przewozowego lepiej w ogóle nie korzystać, skoro można w zupełności pociągami lub innymi przewozami zbiorowymi. Z Polski do Berlina prowadzą trasy europejskie: E28, E30, E36; polskie dalnice: A2 (częściowo prywatna i płatna), A6, A18, A142; polskie drogi samochodowe: S6, S22; polskie drogi państwowe: 6, 22 (na zdjęciu), 29, 92.


Dolot samolotem

Do Berlina można się dostać samolotami Polskich Linii Lotniczych „Lot”. Codziennie zazwyczaj 4 samoloty „Lotu” łączą Warszawę z Berlinem (Lotnisko Berlin-Brandenburgia). Z racji dużej szkodliwości tego środka przemieszczania się to jednak ostateczność, zwłaszcza że na tej drodze są pociągi.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa liczba połączeń lotniczych PLL „Lot” może być ograniczona.
Lotnisko Berlin-Brandenburgia posiada stronę sieciową w języku polskim: kliknij tutaj.


Przemieszczanie się po mieście

Nawet nie znając języka niemieckiego bardzo łatwo jest się przemieszczać po Berlinie. Wszystkie wiadomości są intuicyjne, zrozumiałe i czytelne także dla obcokrajowca.
Najłatwiej jest się przemieszczać szybką koleją miejską (S-Bahn), należąca do Niemieckich Kolei Ludowych (ob. DB). Uzupełnia ją kolej podziemna (metro – U-Bahn), bardziej rozbudowane w Berlinie Zachodnim. Kolej uliczna (tramwaje) działa tylko w Berlinie Wschodnim – takie pozostałości po podziale miasta. Kolej podziemna, kolej uliczna, wielowozy miejskie, a nawet niektóre przewozy (promy) są obsługiwane przez Berlińskie Zakłady Komunikacyjne (BVB, obecnie BVG).
Linie z numerem nieparzystym biegną zasadniczo w kierunku równoleżnikowym, a linie z numerem parzystym zasadniczo w kierunku południkowym. Odmiany linii, np. skrócone lub odgałęziające się, są zaznaczane przez dodanie do numeru drugiej cyfry. Przykładowo, linie S25 i S26 mają wspólny przebieg z S2 i odgałęziają się od S2 w okolicach przedmieść, natomiast linie S41 i S42 to linie mające taki sam przebieg, ale jeżdżące w przeciwnych kierunkach.
Przy korzystaniu z wielowozów miejskich należy pamiętać, że wchodzi się pierwszymi drzwiami i okazuje się kierowcy przejazdówkę. W razie większego ruchu podróżnych lub dobiegania można wsiąść kolejnymi drzwiami i pokazać kierowcy przejazdówkę z daleka. Przy większym tłoku nie jest rygorystycznie przestrzegane. Widziano przypadek osoby wsiadającej ostatnimi drzwiami, która przejazdówkę okazała w chwili wjazdu wielowozu na przystanek.
Wszystkie środki komunikacji miejskiej są ze sobą powiązane taryfowo, nie trzeba osobnych przejazdówek.
W samoczynach z przejazdówkami (biletomatach) Kolei Niemieckich jest dostępny język polski – dotyczy to samoczynów ogólnych, jak i tych Szybkiej Kolei Miejskiej oraz spółki Kolej Dolnobarnimska (NEB). Również w samoczynach Berlińskich Zakładów Komunikacyjnych jest dostępny język polski.
W pociągach jadących do i z Polski są polskie zapowiedzi. Polskie zapowiedzi można też spotkać w innych pociągach osobowych i przyspieszonych jeżdżących po okolicy, poza szybką koleją miejską. Są pojedyncze przypadki Polaków na stanowiskach prowadników, którzy zapowiedzi wygłaszają dodatkowo w języku polskim.


Taksówki

Jeśli mamy potrzebę skorzystania z taksówek, to następcą dawnego przedsiębiorstwa państwowego Taskówki P.P. (VEB Taxi) jest Centrala Berlińskich Taksówek „Radio Taxi Berlin” Sp. z o.o. (TaxiFunk Berlin TZB GmbH), będąca największym zrzeszeniem taksówek w Berlinie. Usługi są zwyczajne: taksówka zwykła, taksówka z większym bagażnikiem, taksówka typu bus, przewóz paczek, odbiór z lotniska, kierowca z przeszkoleniem przewodnika miejskiego lub znajomością języków obcych. Cennik odgórnie ustalony.
Uber został tu w zasadzie zdelegalizowany. Co prawda działa, ale jeśli pokusi nas to zło, to i tak podjedzie licencjonowana taksówka ze standardowym cennikiem.
Strona zrzeszenia z cennikiem: kliknij tutaj.


Berlin w języku polskim


W 2011 roku studenci Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Poczdamskiego, za zgodą Berlińskich Zakładów Komunikacyjnych, opracowali i wydali plan sieci szybkiej kolei miejskiej i kolei podziemnej z nazwami wszystkich stanic i przystanków w języku polskim. Sporo nazw w Berlinie ma słowiańskie pochodzenie. Część nazw niemieckich ma polskie odpowiedniki. Tylko mniejsza część to nazwy obco brzmiące, nie pasujące do języka polskiego. Dzięki polskim nazwom Polakom łatwiej jest pokojarzyć odpowiednie punkty, nawet jeśli przy przemieszczaniu się trzeba znać nazwę niemiecką. Łatwiej jest też używać w mowie polskich nazw, np. przy umawianiu się. Opracowano także nazwy w językach czeskim, angielskim, francuskim i esperanto.
Kilka smaczków: Ulica marsz. Gneisenau (Gneisenaustraße) została spolszczona jako Ulica Gnieźnieńska, zamiast Ulicy Otisa (Otisstraße) jest swojska Ulica Cegielskiego, a zamiast Placu Włodzimierza Pisarza (Walther-Schreiber-Platz) przedłożono Plac Waltera (Walter to przydomek gen. Karola Wacława Karolewicza Świerczewskiego).
Plan sieci jest poprawiany i aktualizowany przez jednego z użytkowników.
Strona projektu: kliknij tutaj.
Obecny plan sieci do pobrania: kliknij tutaj.

Nieco inny plan przygotowała użytkowniczka prowadząca polski blog z Berlina pn. „Berlinsko”. Umieszczono na nim polskie sklepy, miejscówki i inne miejsca. O części z nich napisano w poprzedniej części tego przewodnika.
Plac i wykaz miejsc: kliknij tutaj.


Sklepy

W Berlinie nie zachowały się tradycyjne sklepy państwowe lub spółdzielcze.

W Niemczech Wschodnich największym przedsiębiorstwem kupieckim była Organizacja Handlu (Handelsorganisation, HO). Jako przedsiębiorstwo państwowe została zlikwidowana po zajęciu Niemiec Wschodnich w 1990 roku, a jej majątek wyprzedany. Posiadała ona Domy Towarowe „Centrum” (Centrum-Warenhaus), z których dwa były w Berlinie.


Na zdjęciu: Dom Towarowy Berlin Śródmieście (Centrum-Warenhaus Berlin-Mitte).
Pierwszy, Dom Towarowy „Centrum” Berlin-Śródmieście (Berlin-Mitte), został wyprzedany zachodnioniemieckiej sieci, przebudowany i działa do dzisiaj. Oczywiście został skomercjalizowany. Mieści się na Placu Wołowym 9 (Ochsenplatz, ob. Alexanderplatz 9). Czynny od poniedziałku do szóstku od 11:00 do 19:00.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa w DT „Centrum” Berlin-Śródmieście mogą być ograniczenia.


Na zdjęciu: Dom Towarowy „Centrum” przy Dworcu Wschodnim (Centrum-Warenhaus am Ostbahnhof) w Berlinie, 2018 rok.
Źródło: Boonekamp al Günter Haase, Wikimedia Commons
Drugi, Dom Towarowy „Centrum” przy Dworcu Wschodnim (Centrum-Warenhaus am Ostbahnhof), został wyprzedany zachodnioniemieckiej sieci, przebudowany, skomercjalizowany i działał do 2017 roku. Obecnie trwa jego przebudowa na biurowiec. Mieścił się przy Ulicy Krystiana Koppe 8 (Koppenstraße 8).

Część wschodnioniemieckich spółdzielni spożywców, używających nazwy handlowej „Konsum”, zachowała się i do dzisiaj ma sklepy (zobacz tutaj, np. w Lipsku czy Dreźnie). Jednak nie w Berlinie, gdzie Berlińska Spółdzielnia Spożywców (Berliner Konsumgenossenschaft) wciąż istnieje, ale zajmuje się wyłącznie gospodarowaniem nieruchomościami. Skądś to znamy.


Na zdjęciu: Dawny Dom Towarowy „Spożywca” (Warenhaus »Konsument«) w Berlinie.
Źródło: Martin Püschel, Wikimedia Commons
Z kolei spółdzielcze domy towarowe prowadziła Centrala Przedsiębiorstw Handlowych „Spożywca” (Zentrale Handelsunternehmen »Konsument«). Nosiły one nazwę Domów Towarowych „Spożywca” (Warenhaus »Konsument«). W Berlinie był takowy jeden i mieścił się na Placu Antoniego Zefkowa 8 (Anton-Saefkow-Platz 8). Został sprzedany dla zachodnioniemieckiej sieci i skomercjalizowany. W 2008 roku został przeniesiony, a dotychczasowy budynek po nim został przebudowany na budynek mieszkalny z częścią sklepów (w tym sklep ReWe). Sklep ReWe jest czynny od poniedziałku do szóstku od 7:00 do 23:00.


Na zdjęciu: Dom Towarowy „Spożywca” (Warenhaus »Konsument«) w Centrum „Obwodnica III” (Ring-Center III) w Berlinie.
Źródło: Regani, Wikimedia Commons
Dawny Dom Towarowy „Spożywca” przeniesiono do Centrum „Obwodnica III” (Ring-Center III) przy Alei Frankfurckiej 111 (Frankfurter Allee 111). Czynny od poniedziałku do szóstku od 9:00 do 18:00.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa w DT „Spożywca” mogą być ograniczenia.

Zachodnioniemieckie spółdzielnie w ogóle nie zachowały się w tradycyjnym kształcie. Najpierw porzuciły markę „Konsum” na rzecz międzynarodowej nazwy i znaku „Coop”, a z czasem przekształciły się w spółki, upadły lub zaniechały działalności kupieckiej. Największa z nich, Spółdzielnia „Co op” upadła w 1989 roku na fali afery finansowej. Druga największa, Spółdzielnia „Coop” Szlezwik-Holsztyn zaprzestała działalności handlowej i tylko odcina kupony od nieruchomości. Częściowo spółdzielczą formę zachowały zachodnioniemieckie koncerny ReWe i „Edeka”.


Na zdjęciu: Sklep ReWe w Berlinie.
Źródło: Fridolin freudenfett, Wikimedia Commons
ReWe to Związek Rewizyjny Zachodnich Spółdzielni Zakupowych w Kolonii (Revisionsverband der Westkauf-Genossenschaften, ReWe), który po drodze przejął m.in. sklepy Spółdzielni „Coop”, sieć spółdzielczą „Bolle” oraz kilka miejscówek po Berlińskiej Spółdzielni Spożywców (Konsum). W Berlinie posiada 156 sklepów.


Na zdjęciu: Sklep „Edeka” w Berlinie.
Źródło: Marcus Cyron, Wikimedia Commons
Natomiast „Edeka” to Spółdzielnia Zakupowa Handlarzy Towarami Kolonialnymi „Edeka” w Hamburgu (Einkaufsgenossenschaft der Kolonialwarenhändler „Edeka”, ob. po prostu „Edeka”). W Berlinie ma 209 sklepów.


Na zdjęciu: Dom Handlowy Zachodu (Kaufhaus des Westens, KadeWe) w Berlinie.
Źródło: Anagoria, Wikimedia Commons
Tradycyjnym domem towarowym dla Berlina Zachodniego jest Dom Handlowy Zachodu (Kaufhaus des Westens, KadeWe). Od zawsze był własnością prywatną, jak to zazwyczaj na zachodzie. Mieści się przy Ulicy Bogusława Tauencina 21, 22, 23, 24 (Tauentzienstraße 21, 22, 23, 24). Czynny od poniedziałku do szóstku od 10:00 do 20:00.
Aktualizacja: z powodu epidemii koronawirusa w DH Zachodu mogą być ograniczenia.

Polscy kupcy ze „Społem” w ramach szkoleń odwiedzają sklepy „Edeka”, ReWe i KadeWe.


Bankoczyny

W bankoczynach Berlińskiej Powszechnej Kasy Oszczędności (Berliner Sparkasse) i Berlińskiego Banku Ludowego (Berliner Volksbank) są dostępne języki polski, rosyjski i czeski.


Pieniądz

Walutą obowiązującą w Niemczech jest euro. Nie spotkano możliwości płatności w złotówkach ani rublach. W Niemczech nie spotkano państwowych kantorów. Najlepiej jest kupić euro jeszcze w Polsce – jest dostępne we wszystkich kantorach Poczty Polskiej.




Części przewodnika:
Przewodnik po Berlinie (cz. 1/8): polskie upamiętnienia
Przewodnik po Berlinie (cz. 2/8): miejsca Wojska Polskiego
Przewodnik po Berlinie (cz. 3/8): upamiętnienia Luksemburg
Przewodnik po Berlinie (cz. 4/8): upamiętnienia Lenina
Przewodnik po Berlinie (cz. 5/8): upamiętnienia NRD i FCA
Przewodnik po Berlinie (cz. 6/8): polskie groby
Przewodnik po Berlinie (cz. 7/8): inne polskie miejsca
Przewodnik po Berlinie (cz. 8/8): wiadomości użyteczne i dojazd
   
Znaczniki: