Na zdjęciu: Polska Rota Rewolucyjna w Irkucku.
1918-1920 (wojna domowa w Rosji Radzieckiej i wojna polsko-radziecka)
Polskie jednostki wykształcono krótko po powstaniu samej Armii Czerwonej. Jedną z najbardziej osławionych jednostek był Rewolucyjny Czerwony Pułk Warszawski. Pułk ten następnie włączono do Zachodniej Dywizji Strzelców, polskiego oddziału powstałego z połączenia innych polskich jednostek.
W składzie Armii Czerwonej były następujące polskie jednostki:
- Zachodnia Dywizja Strzelców,
- Polska Rota Rewolucyjna w Irkucku,
- Polski Oddział Zbiorczy w Usmaniu,
- Polski Oddział Straży Kolejowej w Pietrozawodsku,
- Polski Oddział Straży Kolejowej w Woroneżu,
- Batalion Polski im. Józefa Mireckiego w Orle,
- Drużyna Polska w Odessie,
- Rewolucyjny Batalion w Mińsku Białoruskim,
- Drużyna Bojowa w Saratowie.
W 1920 roku planowano stworzyć Czerwone Wojska Polskie wobec planu utworzenia Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad. Częścią umundurowania miała być czapka rogatywka z czerwoną gwiazdą. Zalążkiem Czerwonych Wojsk Polskich była 1 Polska Armia Czerwona.
W składzie 1 Polskiej Armii Czerwonej były następujące jednostki:
- 1 Polski Zapasowy Pułk Strzelców w Moskwie,
- 1 Pułk Strzelców Czerwonych Wojsk Polskich,
- 2 Białostocki Pułk Strzelców Czerwonych Wojsk Polskich,
- 1 Zapasowy Pułk Kawalerii,
- dywizjon artylerii lekkiej,
- batalion saperów.
1941-1945 (Wielka Wojna Ojczyźniana)
Polacy w szeregach Armii Radzieckiej walczyli także podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Ogółem w Armii Radzieckiej służyło wówczas 250 tys. Polaków, w tym w obronie Leningradu ok. 2,5 tys., Moskwy blisko 3 tys., Stalingradu ponad 10 tys., Kaukazu ok. 1 tys., Krymu i Sewastopolu kilkaset.
Ok. 100 tys. Polaków powołano do Armii Czerwonej w ramach powszechnego poboru w latach 1940-1941, po włączeniu Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy do Związku Radzieckiego. W kwietniu 1940 powołano rocznik 1918, jesienią 1940 i wiosną 1941 powołano roczniki 1919 i 1920.
W 1941 roku planowano przekształcenie 238 Dywizji Strzelców w jednostkę polską, ale plany te przerwał wybuch Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.
Ok. 20 tys. Polaków powołano do Armii Radzieckiej w latach 1941-1943 w wyniku powszechnej mobilizacji.
Blisko 80 tys. Polaków powołano w roku 1944, po wyzwoleniu Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy.
Od 1943 do I Armii Wojska Polskiego przeszło ponad 30 tys. Polaków z Armii Radzieckiej. Pozostali w dalszym ciągu służyli w Armii Radzieckiej.
Jednym z najbardziej znanych Polaków w Armii Radzieckiej był marsz. Konstanty Ksawerowicz Rokossowski.
Ponadto, ok. 13 tys. Polaków było radzieckimi partyzantami. Ponad 5 tys. Polaków działało na Białorusi, w tym 703 zostało odznaczonych przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR. Na Ukrainie w ruchach partyzanckich działało ponad 7 tys. Polaków.
Z partyzantami współpracowało kilkadziesiąt tys. Polaków na Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainie.
Podsumowanie
Mając na uwadze powyższe, tradycje Armii Czerwonej są też naszymi tradycjami. Mimo powyższych zaszczytnych faktów białopolskie władze oczywiście ani myślą uczcić dzisiejszego święta. Niegdyś w Dniu Armii Czerwonej i Marynarki Wojennej odbywały się uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie i wielu innych miastach polskich.
Warto też zwrócić uwagę, że święto 23 lutego jest bardzo rozpowszechnione pod nazwą Dzień Obrońcy Ojczyzny. Nie jest to prawidłowa nazwa – zmianę przeprowadzono w Rosji w 1993 roku na fali odcinania się od tego, co radzieckie, skąd zmiana przeszła z biegiem lat też inne kraje poradzieckie. Nie powinniśmy odcinać się od tego co radzieckie, a wprost przeciwnie – dlatego też powinno się używać tradycyjnej nazwy, czyli Dzień Armii Czerwonej i Marynarki Wojennej.
Czytaj również: Polska Socjalistyczna Republika Radziecka
